Perfectionisme, faalangst en uitstelgedrag

Perfectionisme, faalangst en uitstelgedrag. Drie termen die ondertussen iedereen wel kent en waarvan velen ze ook al hebben kunnen ervaren. Waaronder ikzelf.

Bij mij gaan deze drie meestal hand in hand en mag je ervan uitgaan dat als er eentje de kop op steekt, de andere twee niet ver weg zijn. 

Doorgaans begint het in mijn geval met perfectionisme. Ik durf eerlijk zeggen dat ik ben opgegroeid met prestatiedruk rondom mij. Eentje dat er met kop en staart bovenuit stak, was het halen van goede punten op school. In het lager en het middelbaar haalde ik gemiddeld een 6 of 7, soms een 8 op 10. Bij ons was het de gewoonte om ons rapport te tonen aan onze grootouders. Mijn opa was een man die al veel had bereikt in het leven en hij wou voor zijn kleinkinderen hetzelfde, denk ik. Hard werken en goede resultaten behalen. Maar wat was goed? Mijn 6, 7 of 8 in ieder geval niet. De 9 of 10 die mijn neef en nicht met gemak behaalden, kwamen al meer in de buurt. 

Ik denk dat vanaf toen de overtuiging ‘Het moet perfect zijn of het is niet goed genoeg’, in mijn hoofd was geplant.

Ik ging beter mijn best doen. Meer en harder leren. Ik herinner me nog goed hoe gezinsleden soms bij mij zaten om te helpen maar gefrustreerd raakten omdat het mij niet lukte. Of hoe ik huisarrest kreeg omdat mijn punten niet goed waren. Die gebeurtenissen draagden bij aan het ontstaan van mijn faalangst. Want falen zag er voor mij uit als frustratie, straf en soms zelfs kwaadheid. Stress. 

Onze natuurlijke reactie op stressvolle situaties is fight or flight. Ik had kunnen kiezen voor fight, vechten. Nog meer en nog harder leren. Maar ik koos voor flight, vluchten. Alles zoveel mogelijk uitstellen. En een nieuwe vicieuze cirkel was geboren. Want het uitstellen zorgde voor nog meer stress en faalangst en uitstelgedrag. 

Was het beter geweest om een gulden middenweg te kiezen? Waarschijnlijk wel, maar wat verwacht je van een kind? 

Tegen het einde van het middelbaar, begin van de hogeschool leerde ik meer over verschillende studiemethodes en ontdekte ik dewelke het beste bij mij paste. Mijn punten werden beter maar helaas, het zaadje was al geplant. En ook al waren mijn resultaten beter, ze waren nooit goed genoeg, het moest nog beter. De prestatiedruk die ik mezelf begon op te leggen, woog stevig door. 

Dat kleine zaadje is doorheen de jaren rustig blijven verder groeien tot het helemaal verstrengeld zat in mijn zijn. Ik kan mijn perfectionisme, faalangst en uitstelgedrag misschien wel wat vergelijken met onkruid. 

Onkruid woekert door en neemt alles over als er geen aandacht aan besteed wordt. Mooie bloemen en planten groeien moeizaam of helemaal niet. Voor je het weet, is alles een groot kluwen waar je niet meer door kan. Op zonnige dagen kan je misschien de moed verzamelen om er tegenin te gaan maar het is gewoon te veel, te ontmoedigend. En na een tijd geef je op en begin je er niet eens meer aan. Het onkruid groeit dan maar rustig verder en neemt verder alles over. 

Maar onkruid heeft ook voordelen, afhankelijk van hoe men ermee omgaat. Perfectionisme, faalangst en uitstelgedrag kunnen ook voordelen met zich meebrengen, afhankelijk van hoe men ermee omgaat. 

Een voorbeeldje: 

Perfectionisme kan zorgen voor meer leergierigheid en uitdaging om steeds aan mezelf te blijven werken. 

Faalangst kan ervoor zorgen dat ik beter mijn best wil doen om bepaalde doelen te behalen. 

Uitstelgedrag kan ervoor zorgen dat ik meer tijd neem om bepaalde dingen onder de loep te nemen, om geen overhaaste beslissingen te maken. 

Maar ik geef toe, de grens tussen voor- en nadelen is heel dun en het vraagt wel wat innerlijk werk om die grens te leren bewaken. Ik begon enkele jaren geleden met dat innerlijk werk en ik merk dat ik mezelf steeds minder laat overnemen door het onkruid. Maar het gebeurd zeker nog en soms verlies ik het gevecht wel eens. En dat mag. Ik heb ook geleerd dat zelfzekerheid in mijn geval ook een grote rol speelt in dit hele verhaal, maar dat is een blogpost voor een andere keer. 

Voor nu heb ik aanvaard dat het, op dit moment, een deel van mij is. Ik weet niet of het mogelijk is om er ooit helemaal vanaf te geraken, dus ik koos ervoor om die kant van mezelf beter te leren kennen en begrijpen zodat ik ermee kan omgaan in plaats van me er constant tegen te verzetten. En als je wil, kan jij dat ook. 

Liefs, 

Kali